Kontuzja może przydarzyć się zawsze – podczas wysiłku przy uprawianym sporcie, jak i w czasie zwykłego spaceru… Warto wtedy wiedzieć jak w takich sytuacjach należy się zachować. Oto kilka przydatnych rad.
W PRZYPADKU KRWAWIENIA
Warto wiedzieć jak zareagować w sytuacji, gdy ktoś w twoim otoczeniu doznał zranienia i krwawi. Naucz się pomagać sobie i swoim bliskim: wystarczy zapamiętać kilka prostych zasad, by przynieść ulgę w cierpieniu sobie lub drugiemu człowiekowi.
Aby pomóc krwawiącemu musisz zatrzymać upływ krwi. Zanim jednak to zrobisz, o ile to tylko możliwe, umyj ręce, aby uniknąć zakażenia rany lub załóż gumowe rękawiczki. Jeśli uszkodzenie dotyczy części brzusznej, a przy wypadku mogło też dojść do złamania, postaraj się nie przesuwać uszkodzonych członków ani „nastawiać ich” – jedynie zakryj ranę.
W przypadku uszkodzeń innych części ciała, postępuj w sposób następujący:
- jeśli rana jest poważna lub podejrzewasz krwawienie wewnętrzne zadzwoń z komórki pod 112 lub pod 999 z telefonu stacjonarnego i wezwij pomoc,
- połóż i przykryj poszkodowanego,
- ile dysponujesz rękawiczkami gumowymi, załóż je i usuń z rany wyraźne zanieczyszczenia. Nie ruszaj jednak niczego dużego, co mogło głęboko wbić się w ciało osoby poszkodowanej,
- wywołaj nacisk na ranę aż do zatamowania krwawienia – co najmniej przez 20 minut. Do tego celu użyj sterylnego bandaża, który możesz mocno związać, jeśli jednak nie dysponujesz żadnym bandażem ani materiałem, użyj własnych dłoni,
- jeśli krwawienie nie ustępuje, nie usuwaj bandaża, ale dodaj kolejną warstwę,
- jeśli bezpośredni nacisk nie powstrzymuje krwawienia, zaciśnij ręką większe naczynie krwionośne umiejscowione wyżej – po wewnętrznej stronie ręki lub tylnej stronie nogi. Drugą ręką stale wywieraj nacisk na ranę,
- gdy krwawienie ustanie, unieruchom uszkodzoną kończynę.
Oznakami krwawienia wewnętrznego może być:
– upływ krwi przez otwory ciała – takie jak uszy, usta itd.
– krwawe wymioty lub kaszel
– sinienie szyi, klatki piersiowej, brzucha
– nadwrażliwość brzucha, której towarzyszyć może napięcie mięśni
– objawy szoku, silne pragnienie, zimna skóra.
W PRZYPADKU ZWICHNIĘCIA I SKRĘCENIA
Zwichnięcie to uraz, którego istotą jest przemieszczenie się zakończeń kości tworzących staw. Zazwyczaj powstaje w wyniku ruchów przekraczających zwyczajową normę, które poważnie uszkadzają staw. Uraz ten powoduje naciągnięcie lub zerwanie torebki stawowej, wiązadeł, a w szczególnych przypadkach może nawet doprowadzić do złamania i zmian uszkodzenia nerwów.
Do najczęstszych objawów należy zwichnięcia należy silny ból i obrzęk w uszkodzonej okolicy oraz nieprawidłowe ułożenie stawu – często widoczne „gołym” okiem.
W momencie wystąpienia zwichnięcia należy natychmiastowo udać się do lekarza, który nastawi uszkodzony element. W żadnym razie nie należy próbować robić tego samodzielnie, gdyż grozi to uszkodzeniami w obrębie innych narządów, np. wcześniej wspomnianych uszkodzeń nerwów, co może doprowadzić do porażenia.
Skręcenie może przytrafić się w każdej chwili – powstaje bowiem w wyniku upadku lub zbyt gwałtownego ruchu, kiedy to przekroczony zostaje zakres ruchu właściwy dla danego stawu. W jego wyniku uszkodzeniu ulegają więzadła oraz torebka stawowa. Najczęstszymi objawami tego rodzaju urazu jest ból (zarówno w czasie spoczynku, jak i podczas wykonywania ruchów), występujący na skórze obrzęk w postaci opuchlizny, zasinienie, a w niektórych przypadkach patologiczne rozszerzenie zakresu ruchu danej części ciała (np. nadmierne wygięcie stopy).
W wypadku skręcenia najlepiej jest unieruchomić dane miejsce i robić zimne okłady (np. z octem, który „wyciągnie” opuchliznę).
W zależności od siły skręcenia metody leczenia mogą przyjmować różne formy. Przy niewielkim urazie zazwyczaj goi się sam, zdarzają się jednak przypadki w których opuchlizna i ograniczenie ruchów nie mija – wtedy należy bezzwłocznie zwrócić się do lekarza, który zrobi prześwietlenie (rtg) uszkodzonego stawu i powie co robić dalej.
W PRZYPADKU ZŁAMANIA
Złamania to jedne z najpopularniejszych uszkodzeń organizmu wymagających pomocy lekarskiej. Osoby aktywne fizycznie bywają na nie szczególnie narażone. Dowiedz się, jak zachować się w przypadku złamania.
Jeśli do złamania doszło razem z silnymi obrażeniami lub poszkodowany jest w szoku, wezwij pogotowie dzwoniąc na numer 112 z telefonu komórkowego lub na 999 ze stacjonarnego. Pogotowie warto zawiadomić również, jeśli:
– nawet najmniejszy ruch wywołuje u poszkodowanego bardzo dotkliwy ból,
– kończyna została zdeformowana,
– kość przebiła skórę,
– końce palców złamanej kończyny sinieją,
– koniuszki palców złamanej kończyny są pozbawione czucia (oznacza to uszkodzenie nerwów),
– podejrzewasz złamanie jednej z kości szyjnych, kości czaszki lub pleców,
– podejrzewasz złamanie biodra lub miednicy.
Przy złamaniu osoby poszkodowanej nie należy przemieszczać, o ile pozostanie w miejscu, w którym się znajduje nie grozi dalszym niebezpieczeństwem. Czekając na przybycie pomocy:
- zatamuj ewentualne krwawienie, naciskając na ranę przez sterylny bandaż lub czysty materiał,
- unieruchom uszkodzony obszar. Nie staraj się przywrócić członkom ich normalnego ustawienia. Jeśli wiesz jak zakładać szyny, a pomoc medyczna nie jest dostępna, załóż szyny powyżej i poniżej po bokach złamania. Podłożenie pod szyny miękkiego materiału może zmniejszyć ból poszkodowanego
- przyłóż lód – zmniejszy to ból i opuchliznę,
- jeśli poszkodowany wydaje się być w szoku (omdlewa, ma krótki, mocno przyśpieszony oddech), połóż go z głową ułożoną nieco niżej niż korpus i unieś do góry jego nogi.
Jeśli obrażenie jest poważne lub poszkodowanym jest dziecko, postaraj się utrzymać odpowiednią temperaturę ciała.
Do najpopularniejszych złamań u dzieci należą złamania ręki. W przypadku, gdy dziecko po upadku narzeka na silny ból ręki lub płacze z bólu, posadź je na krześle i poproś, by przytrzymało bolącą rękę za łokieć i
- między ramię a klatkę piersiową włóż trochę miękkiego materiału,
- uszkodzoną rękę umieść na temblaku (możesz go zrobić z grubego szalika lub chusty),
- rękę na temblaku przybandażuj do klatki piersiowej,
- zabierz dziecko do szpitala.
W PRZYPADKU NACIĄGNIĘCIA MIĘŚNI I WIĄZADEŁ
W wyniku nadmiernego napięcia mięśni, więzadeł i ścięgien dochodzi do tzw. naciągnięć, często wynikających z uprawiania sportu. Występują bóle i niekiedy upośledzenie możliwości poruszania. Po pewnym czasie pojawia się opuchnięcie stawów. Niekiedy także tworzy się krwiak.
Co możesz zrobić
- Bezpośrednio po wypadku należy schłodzić kontuzjowaną część ciała, przykładając torebki z lodem, okłady, kompresy; zaleca się trzymać kończynę w pozycji uniesionej.
- Należy przez pewien czas ostrożnie obchodzić się z danym mięśniem i stawem.
- Jeśli odczuwasz ból, przyjmij lek przeciwbólowy dostępny bez recepty.
- Żele dostępne w aptekach mają działanie chłodzące i zmniejszają obrzęk.
Gdy odczuwasz silny ból lub ruchomość danej części ciała uległa zmianie należy zgłosić się do lekarza.
Lekarz dokona oględzin obrażenia, może też zlecić wykonanie zdjęcia rentgenowskiego. Nałoży opatrunek uciskający lub podpierający.
W PRZYPADKU ZANIECZYSZCZENIA I USZKODZENIA OKA
Zanieczyszczenia i uszkodzenia oka są szczególnie niebezpieczne, ponieważ oko jest narządem niezwykle wrażliwym. Szybka pomoc może mieć ogromne znaczenie, a zachowanie nieprawidłowe może przynieść straszne konsekwencje.
Ponieważ oczy są dla nas tak cenne, warto wiedzieć jak zareagować na sytuację, w której oko zostało uszkodzone przez ciało obce. Jeśli coś dostało się w twoje oko powinieneś:
- umyć ręce,
- próbować wypłukać obiekt z oka czystą wodą. Użyj zakraplacza lub niewielkiej szklanki.
Jeśli nie możesz sobie poradzić, postaraj się uchronić oko od dalszych uszkodzeń i poproś o pomoc lub wezwij pogotowie.
Aby pomóc drugiej osobie:
- umyj ręce,
- posadź poszkodowanego w dobrze oświetlony miejscu,
- obejrzyj oko, aby zlokalizować ciało obce. Dolną powiekę odciągnij do dołu u poproś poszkodowanego by spojrzał w górę,
- jeśli zlokalizowałeś obiekt w wilgotnej warstwie ochronnej oka, spróbuj wypłukać go letnią wodą.
Uwaga!
– Nie wyciągaj ciała obcego wbitego w powiekę!
– Nie pocieraj oka!
– Nie wyciągaj obiektów na tyle dużych, że utrudniają zamknięcie oka.
Jeśli nie możesz poradzić sobie z usunięciem obiektu, osoba poszkodowana cierpi, wezwij pomoc. Zrób to koniecznie, jeśli obiekt jest wbity w oko, a także jeśli po usunięciu ciała obcego poszkodowany dalej odczuwa ból i czuje, że coś jest w oku.